Nenos que tartamudean: percorrer o camiño das palabras con eles



A detección temperá é fundamental para axudar ao pequeno a desenvolver ferramentas que lle axuden a desenvolverse na súa contorna.




El país


A tartamudez é a alteración da linguaxe máis común na idade pediátrica e a que máis desconcerto e dúbidas xera nos pais. En España, hai ao redor de 500.000 persoas que tartamudean e 72 millóns no mundo. Deles, un 5% son nenos. No entanto, “até un 80% deles atravesan unha etapa de alteración na fala, entre os 2 e os 5 anos, que pode ser evolutiva e desaparece de forma espontánea, pero non en tódolos casos, por iso é preferible non esperar. O mellor momento para consultar cos especialistas sempre será canto antes”, explica Yolanda Salga Pastor, vicepresidenta de a Fundación Española da Tartamudez (TTM),  que agora ten 41 anos e rememora a súa infancia como nena con tartamudez. “Dediquei máis tempo a esconderme, a tentar parecer normal, que a aprender. Con 16 anos, no instituto, unicamente buscaba a posición máis afastada da primeira fila, aquela que me permitía desaparecer, non estar, non ser. A palabra tartamudez era tabú. Unha representación de vergoña, noxo, dor coa que tiña que convivir cada día e así foi como me convertín na miña propia vítima e verdugo”.

A tartamudez é un trastorno do ritmo da fala que se caracteriza por frecuentes repeticións ou prolongacións de sons, sílabas e palabras. O individuo sabe o que quere dicir, pero o discurso queda interrompido de maneira involuntaria, o que pode xerar: tensión, inseguridades ou baixa autoestima. 

O tartamudeo ten un compoñente neurolóxico e pode haber unha predisposición xenética. Pero, o desenvolvemento desta alteración da fala non depende de factores psicolóxicos ou externos, como as experiencias vitais ou a contorna familiar. "Até un 50% dos nenos que desenvolven disfemia ou tartamudez teñen antecedentes familiares de primeiro, segundo e terceiro grao, polo que o risco de ser un tartamudeo persistente aumenta si o neno/a ten predisposición xenética. Demostrouse que nestes pacientes prodúcese un funcionamento deficiente dos centros da fala do hemisferio esquerdo, que se tenta compensar cun mecanismo propio do hemisferio dereito”, explica Cristina Cordeiro Castro, Médico adxunto de Neuropediatría no Hospital Universitario Rey Juan Carlos.

As nenas teñen maior posibilidade de remisión da tartamudez que os nenos. Na idade adulta, hai 4 homes por unha muller con este trastorno do ritmo da fala. No entanto, “a partir dos 12 anos, é moi pouco probable que se manifeste a tartamudez. A detección temperá da tartamudez infantil é fundamental para ofrecer canto antes ao neno/a ferramentas para desenvolverse coas menores dificultades posibles na súa contorna e que senta arroupado e acompañado”, recomenda Abel Domínguez, psicólogo infantil.O traballo conxunto de logopedas, psicopedagogos ou psicólogos é importante para axudar ao neno/a con tartamudez, pero tamén o é o esforzo conxunto e coordinado da contorna familiar, social e escolar do pequeno/a.

Mitos e verdades sobre a tartamudez
Os mitos e o contexto peyorativo que rodearon ás persoas con tartamudez contribúen á desinformación sobre como tratarlles. Por iso, convén saber que:
Non hai dúas formas de tartamudez iguais.
O tartamudeo non é constante. É variable, porque hai momentos no que non se manifesta.
Non se produce pola ansiedade. Pode ser unha consecuencia, pero nunca unha causa da tartamudez.
Comentarios como: acóugate, respira antes de falar contribúen a que o neno/as con tartamudez se bloque, porque se sinten cuestionados e presionados.
A tartamudez non é unha enfermidade, senón unha alteración da fala.
Cando se detecta tartamudez no neno, sobre todo se vai acompañado de sinais físicos, como tensión na mandíbula e o corpo, convén intervir canto antes para evitar que aparezan condutas como a ansiedade ou a evitación de situacións nas que haxa que falar en público.
O neno/a non tartamudea para chamar a atención, nunca. Tampouco o desenvolve por imitación.
Uns pais esixentes non provocan a tartamudez nos seus fillos. No entanto, os proxenitores inflúen de maneira positiva si interactúan de maneira adecuada con eles.

Forma adecuada de actuar cos nenos con tartamudez
A maneira de comportarse desde casa cos nenos que presentan tartamudez é extrapolable a todos os contextos nos que se teña que utilizar a linguaxe oral. Estas pautas consisten en:
Ser xenerosos co tempo que necesitan os nenos con tartamudez para expresarse.
Ter paciencia, escoitar e non interromperlles nin acabar as súas frases cando se presentan bloqueos coas palabras.
Dar importancia ao que di e non a como o di, con frases como: Que interesante o que contas.
Cero burlas. A tartamudez foi tratada de maneira peyorativa na sociedade, o que non contribúe ao benestar e autoestima destas persoas.

A música e o teatro como inhibidores da tartamudez
O canto e o teatro, actúan como facilitadores da comunicación no neno/as con tartamudez. “Está comprobado que a persoa que canta non tartamudea, como no caso dos coñecidos cantantes Ed Sheeran e Marc Anthony. Débese a que cando se canta, intervén o hemisferio dereito do cerebro, mentres que as alteracións da fala prodúcense no hemisferio esquerdo. Aínda que non de maneira tan xeneralizada, cando se actúa nunha obra de teatro, o tartamudeo pode remitir, xa que ao interpretar un papel realizamos unha fala apresa, ficticia e deixa de ser espontánea”, explica a vicepresidenta da Asociación Española da Tartamudez (TTM), Yolanda Salga Pastor.

Seguinte
« Prev Post
Anterior
Next Post »